Wiek szkolny powinien być czasem, który poświęcamy szukaniu odpowiedzi na pytania dotyczące naszej tożsamości. Poznawanie naszej przeszłości, naszych korzeni jest istotne. Dzięki wiedzy o dokonaniach poprzednich pokoleń, możemy lepiej określić to, do czego sami będziemy w życiu dążyć, ponieważ wartości, które wyznawali nasi przodkowie wciąż są aktualne i nie uległy przedawnieniu. Naszym zadaniem jest je odczytać i dostosować do warunków, w których żyjemy dzisiaj.

Stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości skłania do refleksji na temat wolności. Realia zaborów i późniejszego podporządkowania Sowieckiej Rosji, radykalnie ograniczały wolność Polaków. Kontrola informacji, zakłamywanie rzeczywistości, narzucanie poglądów, niemożność wyrażania własnego zdania, własnych opinii. W obecnych czasach rzadko myślimy o wolności, którą dysponujemy. Pragnienie rzeczy jest bowiem największe, w przypadku jej braku. Wyczekiwanie na wymarzony prezent gwiazdkowy wiąże się z o wiele większymi emocjami niż jego późniejsze wykorzystywanie. Rzeczy, które posiadamy powszednieją, stają się elementem życia codziennego. Wywalczona przez naszych przodków wolność jest dla nas rzeczą zastaną i oczywistą. Możliwość wypowiadania swojego zdania, dostęp do rozmaitych książek, innych źródeł informacji jest przywilejem, z którego korzystamy nie zawsze pamiętając, że kilkadziesiąt lat temu nie był tak oczywisty.

Wolność publiczna i polityczna jest jednak tylko częścią wolności, którą dysponują ludzie. W czasach szkolnych poznajecie wartości. Decydujecie o tym jakimi ludźmi chcecie być w przyszłości, określacie co jest dla was dobre, a co złe. Nasze wyobrażenia na temat tego, jak chcemy postępować i jakimi ludźmi być, zawsze będą wyidealizowane. Łatwiej jest chcieć zrobić dobrze, niż faktycznie tak uczynić. Dlaczego zazwyczaj czynimy mniej, niż chcemy? Ponieważ trudno jest wykorzystywać w pełni naszą wolność. Często stajemy się niewolnikami rozrywek, chwilowych przyjemności. Nasza wolność do samorealizacji jest ograniczana przez proste żądze. Dzisiaj największym ograniczeniem wolności nie jest cenzurujący rząd, a nasze świadome ucieczki od niej.

Na swoje życzenie uciekamy od wolności, często szukamy wymówek: „urodziłem się w takim domu, nigdy nie zajdę daleko”, „urodziłem się leniwy i dobrze mi z tym”, „dostałem słabą ocenę, bo sprawdzian był za trudny, albo bo nauczyciel się na mnie uwziął”. Zrzucamy winę na okoliczności i przez to umniejszamy odpowiedzialności za swoje działania. Człowiek wolny ponosi konsekwencje swoich czynów, sam za nie odpowiada. Będąc prawdziwie wolnym jesteś większy niż warunki, w których żyjesz.

Jak więc najlepiej wykorzystać wolność, którą wywalczyli nasi przodkowie? W obecnych czasach niepotrzebne są akty bohaterstwa i zbrojna walka za ojczyznę. Nikt nie musi przelewać krwi w obronie swoich praw. Jednak ofiara poległych przodków nie może pójść na marne. Wolność, którą dysponujemy dzisiaj jest wynikiem ich walk i w tym sensie jesteśmy im coś winni. Budując swoją tożsamość na podstawie obecnych okoliczności, nie możemy zapominać o tym, że są one wynikiem ciężkiej pracy wielu pokoleń. Mając w świadomości ten dług, co możecie zaoferować im w zamian?

Każde pokolenie buduje swoją opowieść. Rola, którą będziecie pełnić w historii zależy tylko od was. Wolność, którą dysponujecie sprzyja stworzeniu swojej indywidualnej drogi, premiuje samodzielne myślenie. Naród jest naturalną dla człowieka wspólnotą. Żyjąc i samorealizując się w niej, spłacamy nasz pokoleniowy dług. W przypadku narodu zniewolonego przez nieludzki system, dysponowanie wolnością było utrudniane przez państwo. Dzisiaj nie mamy tego problemu. Obecne akty patriotyzmu nie muszą być spektakularne. Świadome dysponowanie wolnością: ograniczenie wymówek i kontrola pożądania rzeczy, tak popularnych w dzisiejszym świecie jest pierwszym krokiem do budowania Polski, o której marzyli nasi przodkowie.

Niech dzisiejsza radość z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości nie okaże się chwilowym uniesieniem. Po refleksji przychodzi czas na działanie i ciężką pracę, która potwierdzi wasze zaangażowanie. W realiach wolnej Polski bądźcie świadomym, posiadającym cel pokoleniem, ponieważ raz zdobytą wolność trzeba nieustannie podtrzymywać i pielęgnować.